Sistit mesanede yani idrar torbasında oluşan inflamasyondur. İnflamasyon, bedenin bir parçasının tahriş olması, kızarması ve şişmesidir.

Çoğu vakada sistitin sebebi bir idrar yolu enfeksiyonudur. Bu enfeksiyon bakterilerin mesane veya üretraya girerek burada çoğalmalarından kaynaklanır.

Fakat aynı zamanda bedendeki doğal yoldan bulunan bakterilerin dengesizliği durumunda da ortaya çıkabilir. Bu bakteriler enfeksiyona ve ardından inflamasyona sebep olurlar.

Sistit her zaman enfeksiyondan da kaynaklanmaz. Örneğin bazı ilaçlar ve temizlik ürünleri de inflamasyona yol açabilirler.

Sistit tedavisi altta yatan sebebine bağlıdır. Çoğu sistit vakası akuttur veya aniden ortaya çıkar. Doku içi sistitler ise kronik ve uzun vadelidirler.

Sistit herkesi etkileyebilir ancak genellikle kadınlarda ortaya çıkar.

Sistit Belirtileri Nelerdir?

Sistit belirtileri arasında şunlar olabilirler:

• sık sık idrara çıkma gerekliliği
• mesaneyi boşalttıktan sonra idrar yapma isteği
• bulanık veya güçlü kokulu idrar
• idrar yolu enfeksiyonuyla birlikteyse bir miktar ateş
• idrarda kan
• cinsel ilişki sırasında ağrı
• mesanede doluluk veya baskı hissi
• karın ve bel bölgesinde sancılar

Eğer mesane enfeksiyonu böbreklerinize sıçrarsa, ciddi bir sağlık sorunu haline gelebilir. Yukarıdaki belirtilere ek olarak böbrek enfeksiyonu belirtileri şöyledir:

• bulantı
• kusma
• bel veya yan ağrıları
• üşüme

Ayrıca ateş ve idrarda kan belirtileri esasen sistit belirtisi değillerdir. Ancak böbrek enfeksiyonunun bir parçası olarak diğer belirtilerle bağlantılı olarak ortaya çıkabilirler.

Eğer böbrek enfeksiyonunuz olabileceğini düşünüyorsanız bir uzmana görünün.

Sistit Sebepleri

Sistitin türü sebebine bağlıdır. Muhtemel sistit sebepleri arasında şunlar var:

• idrar yolu enfeksiyonu
• bazı ilaçları almak
• radyasyona maruz kalmak
• devamlı sonda kullanımı
• tahriş edici hijyen ürünleri

Sistit Türleri

Sistit akut veya doku içi olabilir. Akut sistit aniden ortaya çıkan sistit durumudur. Doku içi sistit ise uzun vadeli ve kronik bir versiyonudur ve mesane dokusunun çok sayıda katmanını etkiler.

Hem akut hem de doku içi sistitin çeşitli sebepleri olabilir. Sebebi türünü belirler. Aşağıda sistitin en yaygın türleri var:

Bakteriyel Sistit

Bakteriyel sistit, bakterilerin üretra veya mesaneye girerek enfeksiyona sebep olmaları ile oluşur. Bu ayrıca bedendeki normal yoldan gelişen bakterilerin dengesizliği durumunda da ortaya çıkabilir. Enfeksiyon sistite yani mesane inflamasyonuna sebep olur.

Mesane enfeksiyonlarının tedavi edilmeleri önemlidir. Eğer enfeksiyon böbreklere yayılırsa, bu durum ciddi bir sağlık sorunu haline gelebilir.

İlaç Kaynaklı Sistit

Bazı ilaçlar mesanede inflamasyona sebep olabiliyorlar. İlaçlar bedeninizden geçerler ve bir süre sonra idrar yolları ile atılırlar. Bazı ilaçlar bedenden çıkarken mesaneyi rahatsız edebilirler.

Örneğin bazı kemoterapi ilaçları sistite sebep olabiliyorlar.

Radyasyon Sistiti

Kanser hücrelerini öldürmek ve tümörleri küçültmek için kullanılan radyasyon terapisi, sağlıklı doku ve hücrelere de zarar verebilir. Pelvik bölgeye uygulanan radyasyon tedavisi, mesanenin inflamasyona uğramasına sebep olabilir.

Yabancı Nesne Sistiti

Sonda, yani idrarın mesaneden çıkmasını sağlayan cihaz, bakteri enfeksiyonu riskinde artışa sebep olur ve idrar yolundaki dokulara zarar verebilir. Hem bakteriler hem de hasarlı doku sistite sebep olabilir.

Kimyasal Sistit

Bazı hijyen ürünleri mesaneyi rahatsız edebilirler. Bunlar arasında şunlar var:

• spermisit jeller
• spermisit ile diyafram kullanımı
• kadın hijyen spreyleri
• köpük banyosundaki kimyasallar

Başka Rahatsızlıklara Bağlı Sistit

Sistit bazen başka tıbbi rahatsızlıkların bir belirtisi durumundadır. Bazıları şöyle:

• diyabet
• böbrek taşları
• HIV
• prostat büyümesi
• omurga sakatlıkları

Kimler Sistit Riski Altındadır?

Sistit, daha kısa üretradan dolayı kadınlarda daha yaygındır. Ancak hem erkekler hem de kadınlar bu hastalığın riski altındadırlar.

Kadınlar aşağıdaki şartlarda daha yüksek sistit riski altındadırlar:

• cinsel olarak aktiflerse
• hamilelerse
• spermisitle diyafram kullanıyorlarsa
• menopoz yaşadılarsa
• tahriş edici kişisel hijyen ürünleri kullanıyorlarsa

Erkeklerde prostat büyümesi varsa sistit riski daha fazladır çünkü mesanede idrar birikimi olur.

Kadın ve erkeklerde ortak risk faktörleri şöyle:

• mevcut veya geçmiş idrar yolu enfeksiyonları
• radyasyon terapisi
• kemoterapi
• sonda kullanımı
• diyabet
• böbrek taşları
• HIV
• omurga sakatlanmaları
• idrar akışında bozulmalar

Sistit Nasıl Teşhis Edilir?

Sistit teşhisinin bir kaç farklı yolu vardır. Doktorunuz sistit sebebini bulmak ve idrar yolu enfeksiyonunu kontrol etmek için idrar numunesi isteyebilir. Doktor aynı zamanda belirtilerin sebebini bulmak için sistitoskopi de yapabilir.

Sistitoskopi

Sistitoskopide doktor mesaneyi kamera ve ışıklı ince bir tüp kullanarak kontrol eder. Doktor gerektiğinde mesane biyopsisi de yapabilir. Biyopside küçük bir doku numunesi alınarak test edilir.

Tarama Testi

Tarama testi genelde gerekli değildir ancak sistit teşhisinde yardımcı olabilir. Ultrason veya röntgen ile diğer sistit sebepleri kontrol edilebilirler.

Sistit Nasıl Tedavi Edilir?

İlaçlar

Bakteriyel sistit için en yaygın tedavi antibiyotiklerdir. Doku içi sistit de ilaçlar ile tedavi edilebilir. Doku içi sistit için ilaç sebebine bağlı olarak değişecektir.

Ameliyat

Ameliyat sistiti tedavi edebilir ancak doktorun ilk tercihi olmayacaktır. Kronik rahatsızlıklar için daha yaygın bir yöntemdir. Bazen ameliyatta yapısal dokular tamir edilebilirler.

Evde Bakım

Evde bakım da rahatsızlıklara iyi gelebilir. En yaygın yöntemler şöyle:

• karın veya bel bölgesine ısıtıcı pedler uygulamak
• ağrı kesiciler
• sitz banyosu ile pelvik bölgenin temizlenmesi

Bazen ilaç almadan sistit belirtilerini evde kontrol altına alabilirsiniz. Ancak idrar yolu enfeksiyonu varsa antibiyotikler yerine bu uygulamalar yapılamazlar. Yaygın ev terapi yöntemleri şöyle:

• yaban mersini suyu veya tabletleri
• bol bol sıvı almak
• pamuk iç çamaşırı ve rahat kıyafetler giymek
• belirtilerinizi daha kötü hale getirdiğinden şüphe ettiğiniz yemek ve içeceklerden kaçınmak

Alternatif Terapiler

Sistit için başka cerrahi olmayan prosedürler de mevcut. Bazen mesaneyi su veya gaz ile esnetmek belirtilere geçici olarak iyi gelebiliyor.

Sinir uyarımı da tuvalete çıkma sıklığını azaltabilir ve pelvik ağrıya iyi gelebilir. Radyasyon veya kemoterapi kaynaklı sistitte ilaçlar mesaneyi boşaltmaya yardımcı olabilirler.

Sistitin Uzun Vadede Görünümü Nasıldır?

Sistitin uzun vadeli sonuçları sebeplerine ve belirtilerine bağlı olacaktır. Genel olarak prognoz iyidir. Ancak en kısa sürede altta yatan sebebi tedavi etmek gerekir. Eğer sistit belirtileri yaşıyorsanız bir doktorla görüşmeniz en iyisi olacaktır.

Sistitin iyileşme sürecinde şunları unutmayın:

• bol bol sıvı alın
• kafeinli içeceklerden uzak durun çünkü mesaneyi rahatsız edebilirler
• tutmak yerine sık sık idrar yapın
• pamuk iç çamaşırları ve rahat kıyafetler giyin

Sistiti Önlemek

Kadınlar dışkıdaki bakterilerin yayılımına engel olmak için temizliklerini önden arkaya doğru yapmalılar. Buna ek olarak banyo yapmak yerine duş almak da faydalı olabilir. Genital bölgedeki deri nazikçe yıkanmalı.

Kadınlar cinsel ilişkiden sonra mesanelerini boşaltmalı ve su içmeliler. Ayrıca bölgeyi tahriş edebilecek herhangi bir üründen de kaçının.