Doğum kontrol hapları, istenmeyen gebelikleri engellemek ve çeşitli sağlık sorunlarını tedavi etmek için kullanılan hormon içeren haplardır. Bu haplar, içerdikleri hormonlar nedeniyle adet döngülerinin farklı şekillerde etkilenmesine neden olabilirler.

Doğum kontrol hapı kullanan bazı kadınlar daha hafif adet kanamalarıyla karşılaşırken bazıları ise hiç adet görmediklerini fark edebilirler. Adet kanamasının hiç olmamasına ise amenore adı verilmektedir.

Doğum kontrol hapları adet döngülerinin etkilenmesine neden olabilmekle beraber başka faktörler de adet gecikmesine ya da adet görmemeye neden olabilir. Doğum kontrol hapı kullandığınız dönemde neden adet gecikmesi yaşadığınızı merak ediyorsanız, buna neden olabilen faktörleri ve ne yapmanız gerektiğini bu yazıda öğrenebilirsiniz.

Doğum Kontrol Hapı Adeti Nasıl Etkiler?

Doğum kontrol hapları iki çeşittir: kombine doğum kontrol hapları ve sadece progesteron içeren haplar. Kombine haplarda östrojen ve progesteron hormonları bulunurken sadece progesteron içeren haplarda ise yalnızca progesteron hormonu bulunmaktadır.

Kadınların çoğu doğum kontrol haplarını gebeliği engellemek için kullanıyor olsa da şiddetli adet sancıları ve ağır adet kanaması gibi durumlarda da bunlar tedavi amaçlı kullanılabilmektedir. Bununla birlikte çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde de doğum kontrol hapı faydalı olabilmektedir.

Doğum kontrol hapları, gebeliği önlemek için çeşitli hormonlar kullanmakla birlikte bu hormonlar, gebeliği önlemek için farklı şekillerde çalışmaktadır:

• Yumurtlamayı önlemek
• Döllenen yumurtanın tutunmasını engellemek için rahim içi tabakayı inceltmek
• Servikal mukusun kalınlaşmasını sağlayarak spermin yumurtaya ulaşmasını engellemek

Doğum kontrol hapları genelde haftalık olarak düzenlenmiştir ve ilk üç hafta kullanılan haplar hormon içermektedir. Dördüncü haftadaki haplar ise aktif değildir. Bunlar, her gün hap almayı unutmamaya yardımcı olan plasebo haplardır.

Doğum kontrol hapları düzenli olarak ve düzgün bir şekilde kullanıldığında istenmeyen gebeliklere karşı yaklaşık yüzde 99 oranında koruma sağlamaktadır. Bununla birlikte doz atlama gibi durumlarda gebelik riski artabilir ya da düzensiz kanamalar görülebilir.

Adet Gecikmesi Neden Olur?

Doğum kontrol hapı kullanırken pek çok faktör adet gecikmesine neden olabilir. Bu faktörler arasında şunlar bulunabilmektedir:

Stres

Adet gecikmesinin en önemli nedenlerinden bir tanesi strestir. Araştırmalara göre adet döngüsü içerisinde stres altında olan kadınlar, düzensiz adet dönemlerine sahip olmaya ya da adet gecikmesi yaşamaya daha yatkın olmaktadır. Stres, vücuttaki hormonlar üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu hormonlar, adet döngüsünde değişikliklere ya da adet gecikmesine yol açabilir.

Beslenme alışkanlıklarında ve egzersiz düzeninde değişiklikler

Beslenme alışkanlıklarında meydana gelen önemli değişiklikler, adet döngülerinin etkilenmesine yol açabilmektedir. Diyet yapmak, hormon seviyelerini ve yumurtlamayı etkileyerek adet gecikmesine ya da adet görmemeye neden olabilmektedir.

Beslenmenin yanı sıra egzersiz düzenindeki değişiklikler de adet gecikmesine yol açabilir. Uzun ya da yoğun egzersizler, hormon seviyelerinin değişmesine yol açarak adet görülmemesine neden olabilir.

Kilo kaybı

Ani kilo kaybı, adetin hafiflemesine ya da gecikmesine neden olabilir. Vücuttaki yağ dokusu, bazı hormonların salgılanmasını sağlamaktadır. Çok fazla kilo verildiğinde yağ dokusu azalacağı için hormon seviyeleri bu durumdan etkilenebilir. Sonuç olarak adet düzensizlikleri görülebilir ve doğum kontrol hapı kullanırken adet gecikmesinin nedeni kilo kaybı olabilir.

Doğum kontrolünün uzun dönemli etkileri

Kadınların çoğu istenmeyen gebelikleri önlemek için doğum kontrol hapı kullanmayı tercih etmektedir. Sürekli olarak doğum kontrol hapı kullanan kadınların bazılarında adet düzensizlikleri meydana gelebilir ya da adet görme tamamen kesilebilir.

Hipotiroidi

Hipotiroidi, hormon seviyelerini etkileyen bir rahatsızlıktır. Hipotiroidi olan kadınların çoğu adet düzensizlikler yaşamaktadır.

Gebelik

Gebeliğe karşı doğum kontrol yöntemleriyle korunuyor olsanız dahi hamile kalabilir ve bu nedenle adet görmeyebilirsiniz. Doğum kontrol haplarını gebeliğe karşı yüksek koruma sağlasa da adet gecikmeniz olduysa ya da diğer gebelik belirtileriyle karşılaştıysanız, gebelik testi yapmayı düşünebilirsiniz.

Gebeliğin erken dönemlerinde görülen belirtiler arasında şunlar yer almaktadır:

• Adet gecikmesi
• Mide bulantısı
• Göğüslerde hassasiyet
• Yorgunluk
• Bel ağrısı
• Sık idrara çıkma

Yukarıda yer alan belirtiler, adet geciktikten sonra bir hafta gibi kısa bir sürede ortaya çıkabilir. Normalde doğum kontrol hapı kullandığınızda adet döngünüz hormonlar tarafından düzenlenir ve her 28 günde bir adet görürsünüz. Doğum kontrol hapı kullanırken adetinizin gecikip gecikmediğini ne zaman adet gördüğünüzü not alarak takip edebilirsiniz.

Doğum kontrol haplarının çoğu birkaç kez üst üste doz atlandığında başarısız olmaktadır. Bu nedenle istenmeyen gebeliklerin önlenmesi açısından dozları her gün aynı saatte almak önemlidir.

Adet Gecikmesi Nasıl Önlenir?

Doğum kontrol hapı kullandığınız süre içerisinde doz kaçırmadığınız halde adet gecikmesi yaşadıysanız, muhtemelen hamile değilsinizdir. Ancak yine de aktif bir cinsel yaşamınız varsa gebelik testi yapmanız ya da doktorunuzla görüşmeniz faydalı olacaktır.

Doktorunuz, adet gecikmesine neden olabilecek faktörler ve neler yapabileceğiniz hakkında sizi bilgilendirecektir. Bununla birlikte adet düzensizliklerini engellemek amacıyla yapabileceğiniz şeyler genel olarak şu şekildedir:

• Stresinizi azalttığınızdan emin olun. Bunun için stresi kontrol altına almak için tasarlanmış olan yöntemlerden faydalanabilirsiniz.
• Sağlıklı beslenin ve kilonuzun normal aralıklarda olduğundan emin olun. Yeme bozukluğunuz olduğundan şüpheleniyorsanız, bir uzmana danışarak yardım almayı unutmayın.
• Düzenli olarak egzersiz yapın. Fazla egzersiz yapıyorsanız biraz azaltarak adet döngünüzün normale dönüp dönmediğine bakın.

Sonuç Olarak

Doğum kontrol hapı kullanırken adet düzensizliği yaşamak genelde endişe verici değildir. Ancak endişeleriniz varsa gebelik testi yapmanız ya da doktorunuzu ziyaret etmeniz faydalı olacaktır.

Doğum kontrol hapları, istenmeyen gebelikleri engelleme konusunda etkili yöntemlerdir. Kullandığınız hapların yan etkilere neden olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuzla görüşerek size daha uygun seçenekler hakkında doktorunuzla konuşabilirsiniz.

Kaynaklar

Cadman, Bethany. “Why Can You Have a Missed Period on Birth Control?” Medical News Today, 15 June 2018, www.medicalnewstoday.com/articles/322141.

Marcin, Ashley. “Here’s Why You Missed Your Period While on Birth Control.” Healthline, 2 Feb. 2016, www.healthline.com/health/missed-period-on-birth-control.

“Why Did I Miss My Period on Birth Control?” MedicineNet, 22 Dec. 2020, www.medicinenet.com/why_did_i_miss_my_period_on_birth_control/article.htm.