Eritrositler ya da kırmızı kan hücreleri, vücutta oksijen taşımaktan sorumlu olan dokulardır. Vücutta oksijen enerjiye dönüşür ve dokular karbondioksit üretir. Eritrositler, oksijen taşımanın yanı sıra nefes verirken dışarı atılması için karbondioksiti akciğerlere taşır.

Bazı durumlarda vücuttaki eritrositler yükselebilmekte ve normal aralıkların dışına çıkabilmektedir. Eritrosit yüksekliğine neden olabilen faktörleri, tedavi yöntemlerini ve neler yapabileceğinizi bu yazıda okuyabilirsiniz.

Eritrosit Değeri Kaç Olmalı?

Eritrositler, vücutta oksijen taşınmasından sorumlu olduğu için eritrositlerin sayısı ve vücuttaki işlevlerinin iyi olması önemlidir.

Eritrosit seviyesi kadınlarda erkeklere göre daha düşük olmakla birlikte yaş ilerledikçe eritrosit seviyesinde azalma görülmektedir. Eritrositlerin hangi aralıkta olması gerektiği testin yapıldığı yere göre değişiklik gösterebilmekle birlikte normal değerlerin genel olarak şu  aralıkta yer aldığı söylenebilir:

• Erkeklerde mikrolitre başına 4,7 ila 6,1 milyon hücre
• Kadınlarda mikrolitre başına 4,2 ila 5,4 milyon hücre

Eritrosit sayısı, demir eksikliği anemisi gibi kan ile ilişkili sağlık sorunlarının teşhis edilmesinde yardımcı olabilmektedir.

Eritrosit seviyelerinizin yüksek olması, bazı belirtilere ve komplikasyonlara yol açabilir. Yüksek eritrosit seviyelerine sahip olmanız durumunda şu belirtilerle karşılaşabilirsiniz:

• Yorgunluk
• Nefes darlığı
• Eklem ağrısı
• Avuç içlerinde ya da ayak tabanında hassasiyet
• Cilt kaşıntısı
• Uyku bozuklukları

Eritrosit Değerlerine Neden Bakılır?

Eritrosit değerlerine genelde tam kan sayımı testinin bir parçası olarak bakılmaktadır. Tam kan sayımında eritrositlerin yanı sıra şunlar kontrol edilmektedir:

• Beyaz kan hücreleri
• Hemoglobin
• Hematokrit
• Trombosit

Hematokrit, vücudunuzdaki eritrositlerin hacmini ifade etmektedir. Hematokrit testiyle eritrositlerin kandaki ortanı tespit edilmektedir.

Trombositler ise kanda bulunan ve kanın pıhtılaşmasına yardımcı olan hücrelerdir.

Doktorunuz, eritrosit değerlerinizi etkileyen bir hastalığınız olduğunu ya da oksijen seviyelerinizin düşük olduğunu düşünüyorsa test yapmak isteyebilir. Doktorunuz aşağıdaki durumlarda kan değerlerinizi kontrol etmek isteyebilir:

• Ciltte renk bozukluğu
• Bilinç kaybı
• Sinirlilik ve dinlenememe
• Düzensiz nefes alma

Eritrosit Yüksekliği Neden Olur?

Eritrosit yüksekliğinin nedenleri arasında düşük oksijen seviyeleri ve böbrek rahatsızlıklarının yanı sıra başka sorunlar yer alabilmektedir. Eritrosit yüksekliğine neden olabilen sorunların bazıları şu şekildedir:

Düşük oksijen seviyeleri

Vücudunuzda belli bir nedenden dolayı oksijen seviyeleri düşükse vücudunuz bu durumu telafi etmek için eritrosit üretimini arttırabilir. Düşük oksijen seviyelerine neden olabilen sorunlardan bazıları şu şekildedir:

• Kalp hastalıkları
• Kalp yetmezliği
• Hemoglobinopati
• Yüksek rakımlar
• KOAH
• Pulmoner fibrozis
• Diğer akciğer hastalıkları
• Uyku apnesi
• Sigara (Nikotin bağımlılığı)

Performans arttırıcı ilaçlar

Performans arttırıcı ilaçlardan bazıları eritrosit yüksekliğine neden olabilmektedir:

• Anabolik steroidler
• Kan dopingi
• Eritrosit üretimini arttıran protein enjeksiyonları

Eritrosit yoğunluğunun artması

Susuzluk gibi nedenlerden dolayı kandaki eritrosit sayısı artabilmektedir. Bunun nedeni, vücuttaki sıvının azalması ve eritrositlerin daha yoğun hale gelmesinden kaynaklanmaktadır.

Böbrek rahatsızlıkları

Nadiren de olsa böbrek kanseri ve böbrek nakli sonrasında böbrekler çok fazla eritropoetin üreterek eritrosit üretimini arttırabilmektedir.

Kemik iliğinin fazla kan üretmesi

Aşağıdaki durumlarda kemik iliği fazla kan üreterek eritrosit yüksekliğine neden olabilir:

• Polisitemia vera
• Miyeloproliferatif bozukluklar

Eritrosit Yüksekliği Teşhisi

Doktorunuz, eritrosit yüksekliğinden şüpheleniyorsa çeşitli testler sayesinde kanınızdaki kırmızı kan hücreleri miktarını kontrol edebilir:

• Eritrosit testi
• Tam kan sayımı testi
• Hemoglobin testi
• Hematokrit testi

Yukarıda yer alan testlerin yapılabilmesi için iğne yardımıyla kolunuzdan kan alınacak ve incelenmek üzere laboratuvara gönderilecektir.

Eritrosit Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?

Eritrosit yüksekliğiniz varsa endişelenmeniz gerekmez. Eritrosit yüksekliği bazı durumlarda hastalıklara ya da bozukluklara işaret ediyor olsa da bu durum her zaman geçerli değildir. Yüksek rakımlı bir yerde yaşamak gibi faktörler, eritrosit yüksekliğine neden olabilmektedir.

Bununla birlikte eritrosit sayınız yüksek çıktıysa ek testlerin yapılması faydalı olacaktır. Bu sayede doktorunuz eritrosit yüksekliğine neden olan faktörü tespit edebilecek ve gerektiğinde tedavi uygulayabilecektir.

Eritrosit yüksekliğinin tedavisi altta yatan nedene göre gerçekleştirilecektir. Sorunun nedeni bir sağlık sorunuysa buna göre tedavi görmeniz gerekecektir.

Eritrosit yüksekliği, nadir görülen bir tür kan kanseri olan polisitemia vera’dan dolayı gerçekleşiyorsa doktorunuz buna yönelik olarak ilaç kullanmanızı isteyecektir. İlaçla vücudunuzdaki eritrosit üretiminin yavaşlatılması sağlanacaktır. Bunu yapmak işe yaramıyorsa başka tedavilere yönelmek gerekecektir.

Eritrosit Yüksekliği Nasıl Düşürülür?

Eritrosit yüksekliğinizin nedeni altta yatan bir sağlık sorunuysa tedavi görmeniz gerekir. Bununla birlikte eritrosit yüksekliği riskinizi azaltmak için bazı önlemler alabilirsiniz.

Yaşam tarzı, eritrosit sayısını etkileyebildiği için bazı değişikliklerle eritrosit sayınızın normal aralıklara gelmesine yardımcı olabilirsiniz. Eritrosit yüksekliğini engellemek için yaşam tarzınızda şu değişiklikleri yapabilirsiniz:

• Sağlıklı beslenin ve vitamin eksikliklerinizi tamamlayın
• Düzenli olarak egzersiz yapın
• Daha fazla su için
• Tükettiğiniz demir ve kırmızı et miktarını azaltın
• Kafein gibi idrar sökücülerden uzak durun
• Sigarayı bırakın
• Demir takviyeleri kullanmayın
• Kalp yetmezliğiniz varsa doktorunuzun önerilerine tam olarak uyduğunuzdan emin olun
• Uyku apneniz varsa gerekli ilaçları kullanın
• Performans arttırıcı ilaçlardan uzak durun

Gebelikte Eritrosit Değeri Kaç Olmalı?

Gebelikte genelde kansızlık görüldüğü için eritrosit yüksekliği yerine düşüklüğü görülebilmektedir. Eritrosit düşüklüğü durumunda vücutta oksijeni gerektiği şekilde taşıyacak kadar eritrosit bulunmamaktadır.

Gebeliğin ilk trimesterinde mikrolitre başına 3,42 ila 4,55 milyon eritrosit bulunması gerekirken ikinci trimesterde bu miktar 2,81 ila 4,49 milyon ve üçüncü trimesterde 2,72 ila 4,43 milyon olmalıdır.

Gebelik sırasında bebeğin gelişimini desteklemek için annenin vücudunda daha fazla kan üretilmektedir. Bu dönemde demir gibi önemli besinleri yeterli miktarda alamazsanız, vücudunuz üretmesi gereken fazladan kan miktarı için yeteri kadar eritrosit üretemeyecektir.

Gebelikte kansızlık bir ölçüde normal olabilse demir ve diğer önemli vitaminleri yeteri kadar alamamak, şiddetli kansızlığa neden olabilmektedir.

Kansızlık, gebelikte kendinizi güçsüz ve yorgun hissetmenize neden olabilir. Ancak kansızlığın tek yan etkisi bu olmayacak ve ciddi seviyelere ulaştığında erken doğum gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilecektir.

Gebelikte İdrarda Eritrosit Yüksekliği

Gebelikte idrarda kan görülebildiği gibi bazen gözle görülmese de idrarda eritrosit tespit edilebilmektedir. İdrarda kan görülebilir haldeyse idrarınızın renginin pembe, kırmızı ya da kahverengi olduğunu fark edebilirsiniz.

İdrarda kan görülmesi söz konusuysa böbrekler ya da idrar yolundaki diğer vücut bölümlerinden idrara kan sızıntısı oluyor demektir. Bu durumda idrar yolu enfeksiyonu yaşıyor olabilirsiniz.

İdrar yolu enfeksiyonu genelde bakteriler nedeniyle meydana gelmektedir. Gebelik sırasında büyüyen fetüs, mesaneye ve idrar yoluna baskı yaptığı için bu dönemde idrar yolu enfeksiyonu sık görülmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonunda idrar yolunda bakteriler olduğu için inflamasyon ve tahriş meydana gelmekte ve bu da idrarda kırmızı kan hücrelerinin görülmesine yol açabilmektedir.

İdrarınızda çok az kan varsa eritrositler gözle görülmeyebilir. Buna mikroskobik hematüri adı verilmektedir. Bu durumda kandaki eritrositler idrar örneğine mikroskop altında bakıldığında tespit edilebilecektir.

İdrardaki kan gözle görülecek düzeydeyse bu durum brüt hematüri olarak isimlendirilmektedir. Brüt hematüride idrar pembe, kırmızı ya da kahverengi olabilmektedir.

İdrarda kan görülmesi bazen idrar yolu enfeksiyonu haricindeki nedenlerden dolayı da gerçekleşebilmektedir. Bu nedenlerden bazıları şu şekildedir:

• Mesane ya da böbrek taşı
• Glomerülonefrit
• Mesane ya da böbrek kanseri
• Böbrek yaralanmaları
• Bazı kalıtsal hastalıklar

Gebelikte idrarda kan görülmesi genelde zararsız bir durum olsa da idrarınızda kan görürseniz, doktorunuzla iletişime geçmeyi ihmal etmemelisiniz.

Kaynaklar

Cafasso, J. (2022a, February 16). Red Blood Cell (RBC) Count. Healthline. https://www.healthline.com/health/rbc-count

Cafasso, J. (2022b, February 16). Red Blood Cell (RBC) Count. Healthline. https://www.healthline.com/health/rbc-count

Frothingham, S. (2019a, May 10). What Does Blood in Urine During Pregnancy Mean? Healthline. https://www.healthline.com/health/blood-in-urine-pregnancy

High red blood cell count. (2020, November 26). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/symptoms/high-red-blood-cell-count/basics/definition/sym-20050858?reDate=19052022

High Red Blood Cell Count: Symptoms, Meaning, Causes. (n.d.). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/17810-high-red-blood-cell-count

Nunez, K. (2019, September 13). Is it Normal for a UTI to Cause Urinary Bleeding? Healthline. https://www.healthline.com/health/bleeding-from-uti

Red Blood Cells: Function & Role. (n.d.). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/body/21691-function-of-red-blood-cells