Frengi genelde cinsel temas ile yayılan bakteriyel bir enfeksiyondur. Hastalık başlarda kendisini cinsel organlarda, rektumda ya da ağızda ağrısız bir yara ile göstermektedir. Frengi, bu yaralar ile temas edilmesiyle de kişiden kişiye bulaşabilmektedir.

Enfeksiyon ile ilk kez temas ettikten sonra bakteri vücutta yıllarca aktif hale gelmeden inaktif şekilde kalabilmektedir. İlk aşamalara tedavisi mümkün olabilen frengi bazen penisilin iğnesi ile iyileştirilebilmektedir.

Frengi tedavi edilmediği zaman kalbe, beyne ya da diğer organlara zarar verebilmekte ve hayati tehlikeye neden olabilmektedir. Bu hastalık aynı zamanda gebelikte anneden bebeğe geçebilmektedir.

Frengi Belirtileri

Frengi, evreler halinde farklı belirtiler gösterebilen bir hastalıktır. Bununla birlikte farklı evrelerde görülen belirtiler bazen birbirleriyle benzerlik gösterebilmekte ve her kişide aynı sırayla ilerlememektedir.

Primer frengi

Primer frengi, hastalığın ilk evresidir ve bakteriye maruz kaldıktan yaklaşık 3-4 hafta sonra ortaya çıkmaktadır. Bu evrede ağız, cinsel organlar ya da rektumda şankr adı verilen yaralar görülmektedir. Şankr çıktıktan sonra genelde 2 ila 6 hafta içinde ortadan kaybolmaktadır. Bu yaralar ağrı ve acıya neden olmamakla birlikte hastalığın hızlı bir şekilde yayılmasına neden olmaktadır.

Sekonder frengi

Frenginin ikinci evresinde ciltte döküntüler ve boğaz ağrısı görülebilir. Genelde kaşıntısız olan bu döküntüler el ve ayakların altında görülebileceği gibi vücudun herhangi bir bölgesinde ortaya çıkabilir. Sekonder frengide şu belirtilere rastlamak da mümkündür:

• Baş ağrısı
• Lenf bezlerinde şişkinlik
• Yorgunluk
• Ateş
• Kilo kaybı
• Saç kaybı
• Eklem ağrısı

Bu belirtiler tedavi edilmeksizin ortadan kaybolabilmekle birlikte belirtilerin ortadan kaybolması, hastalığın iyileştiği anlamına gelmez.

Latent frengi

Frenginin üçüncü evresi olan latent frengide ilk iki evredeki belirtiler ortadan kaybolur ve hastada gözle görülür hiçbir belirti kalmaz. Bununla birlikte frengiye neden olan bakteri vücutta kalmaya devam eder. Bu evre, hastalığın tersiyer evreye ilerlemesinden önce yıllarca sürebilmektedir.

Tersiyer frengi

Frenginin son aşamasıdır. Tersiyer frengi evresi, bakteri ile ilk kez temas ettikten yıllar sonra gerçekleşebilmektedir. Hayati tehlikeye neden olabilen bu evrede ortaya çıkabilecek komplikasyonlar şu şekildedir:

• Körlük
• İşitme kaybı
• Zihin sağlığı sorunları
• Hafıza kaybı
• Yumuşak doku ve kemik kaybı
• Felç ve menenjit gibi nörolojik bozukluklar
• Kalp hastalıkları
• Beyin ve omurgada enfeksiyon (nörosfiliz)

Frengi Nasıl Bulaşır?

Frengi esas olarak enfeksiyonu taşıyan kişideki yaralara temas etme sonucu bulaşmaktadır. Bu da genelde vajinal, anal ya da oral ilişki sırasında gerçekleşmektedir. Bu nedenle aktif cinsel yaşamı olan kişiler frengi bakımından potansiyel olarak risk altındadır.

Frenginin enjeksiyon ile uyuşturucu madde kullanan ve aynı iğneyi kullanan insanlar arasında bulaşması da mümkündür. Bununla birlikte frenginin enfekte olmuş kişiyle aynı tuvaleti, aynı kıyafetleri ve aynı çatal-bıçağı kullanmakla bulaşmadığı bilinmektedir.

Frengi, enfekte olmuş kadından anne karnındaki bebeğe de geçerek de bulaşabilmektedir.

Frengiden korunmak için öncelikle cinsel ilişki sırasında korunmak önemlidir. Bu yüzden herhangi bir cinsel aktivite sırasında kondomla korunmanız faydalı olacaktır. Bunun yanı sıra cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için düzenli olarak test yaptırmak da hastalıklardan korunma ve erken tedavi bakımından önemlidir.

Frengi Nasıl Tedavi Edilir?

Primer ve sekonder frengi, penisilin iğnesi ile kolayca tedavi edilebilmektedir. Penisilin, sıkça kullanılan bir antibiyotiktir ve frengi tedavisinde genellikle çok etkilidir. Bununla birlikte penisilin alerjisi olan kişilerde farklı antibiyotikler kullanılması gerekebilmektedir.

Frengi tedavisi hamilelerde de penisilinle gerçekleştirilmektedir. Bununla birlikte penisilin alerjiniz varsa doktorunuz, penisilin desensitizasyon yöntemiyle ilacı güvenli bir şekilde almanıza yardımcı olacaktır.

Frengi nedeniyle nörosifiliz sorunu yaşıyorsanız, penisilini damar içi olarak almanız gerekebilir. Bu işlem genelde hastanede kısa süreli yatış gerektirir. Frengi nedeniyle hastada meydana gelmiş olan hasarın geriye döndürülmesi mümkün olmamakla birlikte bakterilerin yol olması sağlanacağı için hastanın yaşadığı rahatsızlıklarda azalma olacaktır.

Frengi tedavisi görüyorsanız, vücudunuzdaki tüm yaralar iyileşene kadar cinsel ilişkiden uzak durmalısınız. Doktorunuz güvenli bir şekilde ne zaman ilişkiye girebileceğiniz konusunda sizi bilgilendirecektir. Cinsel olarak aktifseniz, sizinle birlikte partnerinizin de frengi tedavisi görmesi gerekecektir.

Frengi Nasıl Tespit Edilir?

Frengi kapmış olabileceğinizi düşünüyorsanız, bir an önce hastaneye gitmelisiniz. Hastaneye gittiğinizde sizden alınacak kan örneği ve fiziksel muayene ile vücudunuzda frengiye neden olan bakterinin olup olmadığı ortaya çıkacaktır.

Doktorunuz, tersiyer frengi nedeniyle sinir sisteminizde sorunlar olduğunda şüpheleniyorsa buna yönelik olarak lomber ponksiyona ihtiyaç duyulabilir. Bu işlem sırasında frengi bakterilerini tespit etmek amacıyla hastadan omurilik sıvısı alınmaktadır.

Hamileyseniz, siz farkında olmasanız da vücudunuzda frengi bakterileri olabileceği için bebeğinize hastalığın bulaşmasını engellemek amacıyla doktorunuz test yapmak isteyebilir. Çünkü doğumsal frengi, yenidoğanda ciddi hasarlara yol açabilir ve hatta ölüme neden olabilir.

Frengi Testi Ne Zaman Yapılmalı?

Frenginin ilk evresi fark edilmeden geçebilmektedir. İkinci evredeki belirtiler ise genelde diğer hastalıkların neden olduğu belirtilerle karıştırılmaktadır. Bununla birlikte aşağıdaki durumların sizin için geçerli olması halinde frengi için test yaptırmayı düşünmeniz gerekir:

• Frengisi olduğundan şüphelenilen biriyle korunmasız cinsel ilişki yaşamış olmak
• Hamile olmak
• Hapishanede olmak
• Birden fazla insanla kondomsuz ilişkiye girmiş olmak
• Erkek erkeğe birliktelik yaşamış olmak

Test sonucu pozitif çıkarsa frengi tedavisini tamamlamak önemlidir. Bu yüzden antibiyotik tedavisi sırasında belirtileriniz ortadan kaybolsa dahi ilacı kullanmaya devam etmelisiniz. Ayrıca doktorunuz onay verene kadar cinsel ilişkiden uzak durmalısınız. Frenginiz varsa HIV için de test yaptırmayı düşünebilirsiniz.

Frengi testi pozitif çıkan kişiler geçmişteki cinsel partnerlerine ulaşarak bu durumu haber vermeli ve bu sayede bu kişilerin gerekli tedaviyi almalarına yardımcı olmalıdır.

Frengi Ne Zaman Pozitifleşir?

Frengiye neden olan bakteriyle ilk kez enfekte olduktan sonra frenginin ilerlemesi için yıllar geçmesi gerekebilir. Latent evrede hastada hiçbir belirti görülmemekte ve bu evre 1 ila 20 yıl arası sürebilmektedir.

Frengi ile yıllar önce temasınız olduğunu düşünüyorsanız, kan testi için hastaneye gidebilirsiniz. Bu sayede gerekli tedavileri görerek hastalığın neden olacağı hasarların önüne geçebilirsiniz.

Frenginiz varsa tedavi gördükten sonra dahi pozitif sonuç olmak mümkündür. Bunun nedeni frengi nedeniyle vücutta üretilen antikorların vücutta kalabilmesinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle vücudunuzda bakteri kalmamış olsa dahi tedavinizi tamamladıktan sonra tekrar frengi testi yaptırdığınızda testinizin pozitif çıkması mümkündür.

Frengi için tedavi görmeniz, ileride tekrar bu hastalığa yakalanmayacağınız anlamına gelmez. Bu nedenle tedaviniz başarılı geçmiş olsa dahi korunmalı cinsel ilişki ile frengi gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korunmayı ihmal etmemelisiniz.

Kaynaklar

Johnson, Shannon. “Syphilis.” Healthline, 27 Mar. 2019, www.healthline.com/health/std/syphilis.

NHS website. “Syphilis.” Nhs.Uk, 18 Nov. 2021, www.nhs.uk/conditions/syphilis.

Smith, Lori Msn. “What to Know about Syphilis.” Medical News Today, 4 Nov. 2019, www.medicalnewstoday.com/articles/186656#what-is-syphilis.

“Syphilis – Symptoms and Causes.” Mayo Clinic, 25 Sept. 2021, www.mayoclinic.org/diseases-conditions/syphilis/symptoms-causes/syc-20351756.