Lekelenme yaşayıp da adet olamamak kadınların aklını karıştıran konulardan bir tanesidir. Adet döngüsü içerisinde hafif kanama şeklinde görülebilen lekelenme doğum kontrol hapları, gebelik ve çeşitli sağlık sorunları nedeniyle meydana gelmiş olabilir.

Lekelenmeye neden olabilen pek çok faktör olmakla birlikte lekelenme yaşayıp adet olmamanız ortada daima bir sorun olduğunu göstermez. Ancak yine de durumunuzu takip etmeniz ve gerektiğinde doktora gitmeniz faydalı olacaktır.

Bu yazıda lekelenmenin ne olduğunu, nedenlerini ve ne zaman doktora gitmeniz gerektiğini öğrenebilirsiniz.

Lekelenme Nedir?

Lekelenme, adet kanaması dışında gerçekleşen hafif vajinal kanamadır. Lekelenmede bulunan kan miktarı genelde çok azdır. Lekelenme, ancak tuvalete gittiğinizde fark edebileceğiniz kadar az miktarda olabilir. Bu nedenle genelde tampon ya da hijyenik ped kullanmayı gerektirmez.

Lekelenme Neden Olur?

Lekelenmenin çeşitli nedenleri olabilir. Adet olamayıp lekelenme yaşıyorsanız, buna neden olan faktörler arasında şunlar yer alabilir:

Yaş

Adet görmeye yeni başlayan genç kızlarda vücut bu yeni duruma adapte olana kadar adet düzensizlikleri görülebilir. 10-15 yaşları arasında adet düzenli olmayabilir. Bu dönemde daha sık adet görülebilir, daha seyrek adet görülebilir, adet kanaması yoğun ya da lekelenme gibi hafif olabilir.

Yaş ilerledikçe hormonlar yeni duruma uyum sağlayacak ve adet döngüleri daha tutarlı hale gelecektir.

Genç kızlarda geçerli olan bu durum, yaşı ilerlemiş kadınlar için de geçerlidir. Menopoza yaklaştıkça hormon seviyelerinde değişiklikler olabileceği için bu dönemde adet kanaması ağırlaşabileceği gibi lekelenme şeklinde hafif kanama şeklinde de görülebilir.

Gebelik

Gebelik sırasında lekelenme sık karşılaşılan bir durumdur. Hatta kadınların neredeyse dörtte birinin gebeliğin ilk üç ayında lekelenme yaşadığı düşünülmektedir.

Gebelikte yaşanan lekelenme pembe, kırmızı ya da kahverengi olabilir. Lekelenme genelde ortada endişe verici bir neden olduğunu göstermez. Ancak yine de gebelikte yaşanan lekelenmelerin doktora haber verilmesi gerekir.

Doğum kontrol hapları

Doğum kontrol hapları hormon içerdiğinden dolayı bu hapları kullanan kadınlarda özellikle ilk aylarda lekelenme görülmesi normaldir. Hormon içeren diğer doğum kontrol yöntemlerinde de adet kanaması yerine lekelenme görülmesi mümkündür. Bazı hormonlu doğum kontrol yöntemlerinde ise adet kanamasının tamamen kesilmesi mümkündür.

Stres

Hem zihinsel hem de fiziksel stresi, vücutta salgılanan hormonları etkileyebilir ve adet döneminde değişikliklere yol açabilir. Stres sonucu adet görmek yerine lekelenme olduğunu fark edebilirsiniz. Stresiniz, adet döngünüzü etkileyecek kadar fazlaysa bir uzmanla görüşerek stresinizi kontrol altına almaya çalışmanız gerekir.

Yumurtlamanın olmaması

Yumurtlama, olgunlaşmış yumurtanın fallop tüplerine doğru bırakılmasıyla meydana gelir ve 28 günlük adet döngüsünün genelde 14. günü gerçekleşir.

Yumurtlamanın gerçekleşmesiyle birlikte vücudun gebeliğe hazır hale gelmesi için daha fazla progesteron hormonu üretilmeye başlanır. Adet döngüsü içerisinde yumurta döllenmez ve rahme tutunmazsa hormon seviyeleri düşmeye başlar ve bir süre sonra adet kanaması gerçekleşir.

Yumurtlamanın gerçekleşmemesi durumunda adet döngüleri düzensiz hale gelebilir ve lekelenme gerçekleşebilir. Yumurtlamanın ara sıra gerçekleşmemesi kiloya, yaşa ve strese bağlı olarak görülebilir.

Polikistik over sendromu (PKOS)

Düzensiz adet döngüleri, PKOS belirtisi olabilir. PKOS, yumurtlamayı engelleyebilen androjen hormonlarıyla ilgili bir sorundur. PKOS’ta yumurtalıklar her ay yumurta bırakmak yerine birden fazla folikül geliştirip yumurta bırakmayabilir. Bu durumda adet kanaması yaşamak yerine hafif ara kanama ya da lekelenme yaşamak mümkündür.

Menopoz

Menopoza girmeden önceki yıllarda lekelenme gibi adet düzensizlikleri ortaya çıkabilir. Menopoz belirtileri ortaya çıktıktan sonra menopoza giriş dört yıl kadar sürebilmektedir. Menopoza girdikten sonra ise kanama ya da lekelenme olmaması gerekeceği için bu gibi durumlarda doktora danışmak gerekir.

Tiroit sorunları

Tiroit bezi, vücuttaki hormonlar üzerinde büyük bir etkisi olan bir yapıdır. Tiroit hormonları çok yüksek ya da çok düşük olduğunda lekelenme dahil olmak üzere adet düzensizlikleri meydana gelebilir. Doktorunuz tiroit sorununuz olup olmadığını kan testiyle anlayacak ve ortada bir sorun varsa tedavinizi belirleyecektir.

Kanser

Rahim kanseri, adet dönemleri arasında ve menopoz sonrası kanamaya neden olabilmektedir. Rahim kanseri belirtileri arasında pelvik ağrı ve kilo kaybı gibi belirtiler de yer almaktadır.

Lekelenme ve normal olmayan vajinal kanama aynı zamanda rahim ağzı kanseri belirtisi olabilir. Rahim ağzı kanserinde buna ek olarak cinsel ilişki sırasında ağrı, pelvik ağrı, normal olmayan akıntı gibi belirtiler görülebilir.

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan bazıları adet döngüsünün herhangi bir döneminde lekelenmeye neden olabilir. Enfeksiyonun ilerlemesi halinde cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken yanma ya da ağrı, vajinal akıntıda farklılıklar, kötü kokulu akıntı, mide bulantısı ve ateş gibi belirtiler görülebilir. Lekelenmenin yanı sıra bu belirtileri yaşamanız halinde bir an önce doktora giderek tedavi görmeniz gerekir.

Pelvik inflamatuar hastalık

Pelvik inflamatuar hastalık, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların uzun süre tedavi edilmemesi sonucu meydana gelebilir. Pelvik inflamatuar hastalıkta enfeksiyon vajinadan üreme organlarına doğru ilerler. Bu durumda adet görmeniz gereken zamanda ya da adet döngüsünde herhangi bir zamanda kanama ya da lekelenme yaşayabilirsiniz.

Yukarıda yer alan belirtileri yaşamanız halinde bir an önce doktorunuzla görüşmeli ve sorununuzun nedeninin tespit edilmesini sağlamalısınız.

Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Lekelenme her zaman ortada ciddi bir sorun olduğunu göstermediği için korkmanıza gerek yoktur. Çok stresli olduğunuz bir dönemde bir ay adet görmeyip sonrasında normal düzeninize geri dönüyorsanız, herhangi bir tedavi görmeniz gerekmeyecektir.

Lekelenme bazı durumlarda PKOS ve tiroit sorunları gibi sağlık sorunlarından kaynaklanabildiği için bu gibi durumlarda doktorunuzla görüşerek gerekli tıbbi tedaviyi almanız gerekir. Lekelenme bazense gebelik belirtisi olabileceği için yaşadığınız diğer belirtilere dikkat etmeli ve şüpheli bir durum varsa doktorunuzu ziyaret etmelisiniz.

Lekelenmeyle birlikte aşağıdaki belirtiler yaşamanız halinde doktorunuzla iletişime geçmeyi unutmayın:

• Ağrı
• Ateş ya da üşüme
• Kötü kokulu akıntı
• Enfeksiyon belirtileri

Lekelenme ve Adet Farkı

Adet yerine lekelenme yaşadığınızı anlamak için ikisi arasındaki farklara dikkat edebilirsiniz. Adet kanaması ile lekelenme arasında kanın miktarı ve rengi gibi bazı farklılıklar bulunmaktadır.

Lekelenme genelde şu şekilde olmaktadır:

• Kanama oldukça hafiftir
• Kan miktarı günlük ped ile idare edilebilir düzeydedir
• Kanın rengi açık kırmızı, pembe ya da kahverengidir
• Süresi değişiklik gösterebilir
• Ayın herhangi bir zamanında gerçekleşebilir
• Nedene bağlı olarak başka belirti görülebilir

Adet kanaması ise genelde şu şekilde olmaktadır:

• Kanama yoğun, orta düzeyde ve bazı günler hafiftir
• Kan miktarı için tampon, ped ya da adet kabı kullanmak gerekir
• Kanın rengi koyu kırmızı, açık kırmızı, kahverengi ya da pembedir
• Süresi 3-7 gündür
• Her 24-38 günde bir gerçekleşir
• Diğer belirtiler arasında akne, şişkinlik, yorgunluk, göğüslerde hassasiyet, ishal ya da kabızlık, ruh halinde değişimler, uykusuzluk, odaklanmada zorluk, kaygı ve cinsel istekte azalma olabilir

Özet Olarak

Her kadının adet döngüsü farklı olduğu gibi adet döngüsü zaman zaman farklılık gösterebilir. Stres, gebelik ve bazı sağlık sorunları lekelenme yaşanmasına neden olabilir. Lekelenme bazı durumlarda normal olsa da lekelenmenin yanı sıra pelvik ağrı gibi belirtiler yaşamanız halinde doktorunuzla konuşmayı ihmal etmeyin.

Kaynaklar

Dresden, Danielle. “Why Does Spotting Happen Instead of a Period?” Medical News Today, 29 Jan. 2021, www.medicalnewstoday.com/articles/spotting-instead-of-period.

Marcin, Ashley. “What Does It Mean If You Have Spotting Instead of Your Period?” Healthline, 9 Apr. 2019, www.healthline.com/health/womens-health/spotting-instead-of-period.

Marks, Julie. “Why Am I Spotting Between Periods?” Healthline, 6 May 2022, www.healthline.com/health/womens-health/spotting-before-periods.