Leopold manevraları, ismini Alman kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Christian Gerhard Leopold’den alan, gebe kadınların fiziksel muayenelerinin bir parçasıdır. Leopold manevraları gebelerin rahmini elle muayene etmek için dört klasik manevranın kullanılmasıdır. Bu manevralar, fetüsün rahimdeki pozisyonunu, prezentasyonunu ve angajmanını belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.

Fetal prezentasyon, fetüsün pelvik girişe doğru hangi kısmının ilerlediğini ifade etmek için kullanılmaktadır. Örneğin, fetüsün başı pelvik bölgeye yönelmişse bu durum sefalik prezentasyon olarak isimlendirilmektedir. Malprezentasyon ise fetüsün makat geliş gibi anormal bir prezentasyonda bulunmasını ifade etmektedir.

Malprezentasyonun doğumların yaklaşık yüzde 5’inde görüldüğü tahmin edilmektedir. Malprezentasyon, sezaryen doğuma neden olan en önemli nedenlerden bir tanesidir. Bu nedenle doğumdan önce fetüsün prezentasyonunun tespit edilmesi önemlidir. Leopold manevraları ile fetal prezentasyon ve pozisyon doğru bir şekilde değerlendirilebilir. Ancak elde edilen bulguların doğru olduğundan emin olmak için gebeliğin üçüncü trimesterinde Leopold manevralarının yanı sıra ultrasonografik görüntülemeden de yararlanılabilmektedir.

Leopold Manevraları Nasıl Yapılır?

Leopold manevraları dört tanedir. Bu manevralar şu şekilde gerçekleştirilmektedir:

1. Leopold manevrası

Bu manevrada gebelik-fundus ilişkisi değerlendirilmektedir. Doktorunuz 1. Leopold manevrasında bebeğin büyüklüğünü ve pozisyonunu değerlendirmek için bebeğin başını, gövdesini ve kalçasını hissetmek için üst karnınızı iki eliyle kontrol edecektir.

1. Leopold manevrası ile gebeliğin kaçıncı haftada olduğu ve fetüsün hangi pozisyonda olduğu saptanmaya çalışılmaktadır. Doktorunuz 1. Leopold manevrasında bebeğin başını pürüzsüz, yuvarlak ve sert olmasıyla vücudunun diğer kısımlarından ayırt edecek ve bu sayede bebeğin pozisyonunu belirleyebilecektir.

2. Leopold manevrası

Bebeğin sırtının ne tarafta olduğunu belirlemek için yapılan 2. Leopold manevrasında doktorunuz rahminizi hissetmek için bir elini kullanacak ve diğer avucuyla ise baskı uygulayacaktır. Bu sayede bebeğinizin sırtını ve vücudunun diğer bölgelerini belirleyebilecektir.

Bebeğin boyunun, eninin ve eğik durumda olup olmadığının belirlenmesine yardımcı olan bu manevrada bebeğin sırtının hangi yönde olduğunu anlamak mümkündür. Bebeğin sırtını tespit etmek zor oluyorsa doktorunuz fundusa kuvvetli bir şekilde bastırarak elle muayeneyi daha kolay bir şekilde gerçekleştirebilir. Ayrıca steteskop ve doppler ultrason fetüsün sırtına yerleştirildiğinde kalp daha iyi bir şekilde algılanabilir.

3. Leopold manevrası

Doktorunuz bebeğin doğru pozisyonda olup olmadığını anlamak için karnınızın alt kısmını, doğum kanalının hemen üstünü parmakları ile hissetmeye çalışacaktır. Bu manevra ile bebeğin ağırlığı ve amniyon sıvısının hacmi değerlendirilebilmektedir. 3. Leopold manevrasında tıpkı ilk manevradaki gibi baş geliş ve makat geliş arasındaki ayrım yapılabilmektedir.

4. Leopold manevrası

Doktorunuz bu manevrada parmaklarını pelvisinize doğru götürecek ve ardından bebeğin başını belirlemek için ellerini rahmin yan taraflarından ilerletecektir. İlk manevraya benzeyen bu manevra ile bebeğin alnının olduğu bölge tespit edilebilmektedir. 4. Leopold manevrası ile bebeğin baş kısmının ne kadarının doğum kanalına girdiği anlaşılabilmektedir.

Leopold Manevraları Neden Yapılır?

Leopold manevraları, anne karnındaki bebeğin bulunduğu konumu belirlemek için kullanılan pratik bir yöntemdir. Deneyimli uzmanlar tarafından yapıldığında bebeğin ağırlığının doğru bir şekilde tahmin edilmesi dahi mümkün olmaktadır.

Düşük maliyetli ve invaziv olmayan bu yöntem ile doktorunuz, bebeğinizin doğuma ne kadar yakın olduğunu tespit edebilir. Bu sayede doğumunuza doktorunuzla birlikte daha iyi bir şekilde hazırlanabilirsiniz.

Doktorunuz Leopold manevraları ile şunların belirlenmesini sağlayabilir:

Fetal ağırlığın tahmini

Doktorunuz, fetüsün ağırlığını belirleyerek doğum planının daha kolay yapılmasını sağlayabilir. Genel olarak 4,5 kg’ın üzerinde olduğu tahmin edilen bebekler doğum kanalında sıkışabileceği için bu durumda sezaryen doğum yapmak gerekebilir.

İdeal pozisyon

Gebeliğin başlarında bebeğiniz rahimde istediği şekilde gezinecektir. Ancak doğumdan önceki pozisyonu baş aşağı, yüzü sırtınıza dönük, çenesi göğsüne doğru çekilmiş ve başı doğum kanalına girmeye hazır şekilde olmalıdır. Buna sefalik prezentasyon denir ve doğum için en ideal pozisyon budur.

Çoğu gebelikte 32. İla 36. haftalar arasında bebek bu pozisyona yerleşmektedir. Bu pozisyon ile doğum daha az karmaşık hale gelmektedir. Bebeklerin yaklaşık yüzde 96’sı sefalik pozisyonda doğmaktadır.

Sefalik posterior pozisyon

Bu pozisyon, oksiput pozisyon olarak da bilinmektedir. Sefalik posterior pozisyonda bebek baş aşağı konumdadır, ancak bebeğin başı sırtınıza doğru değil, karnınıza doğru dönüktür. Bu pozisyon doğumun ağrılı olmasına ve uzun sürmesine neden olabilir.

Makat pozisyon

Makat pozisyonda bebeğin poposu aşağı bakmaktadır. Üç farklı makat pozisyon bulunmaktadır:

Saf makat: Bebeğin bacakları yukarı doğrudur ve ayakları başının yanındadır.

Ayak geliş: Bebeğin ayaklarından biri ya da her ikisi doğum kanalına bakmaktadır.

Tam makat: Bebeğin poposu doğum kanalına doğru öndedir ve dizleri bükülüdür.

Makat pozisyonların üçü de doğumun daha riskli olmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle bebeğin pozisyonu doğumdan önce değişmezse sezaryen doğum yapma riskiniz bulunmaktadır.

Transvers yatış

Bebeğiniz üçüncü trimesterin sonunda transvers yatışta da olabilir. Yani rahminizde dikey değil, yatay pozisyonda olabilir. Bebeğin pozisyonu doğumdan önce değişmezse doğum tehlikeye girebilir ve sezaryen gerekebilir.

Makat Geliş Riskli midir?

Yukarıda bahsedildiği üzere makat geliş, bebeğin baş kısmının doğum kanalına doğru dönük olmamasıdır. Bebeğin rahimde bu pozisyonda olması herhangi bir risk teşkil etmezken doğumdan önce makat pozisyonda olması riskli olabilir.

Makat gelişte vajinal doğum mümkün olmayabilir. Çünkü bu durumda bebeğin kalçasının doğum kanalından geçip başının geçmemesi riski olabilmektedir. Bu durumda doğum yapmak zor olabilir.

Makat gelişte genelde normal doğum yerine sezaryen önerilmektedir. Bebeğiniz makat pozisyondaysa doktorunuz doğumun güvenli geçmesi adına sezaryen yapmak isteyebilir.

Leopold Manevralarının Riskleri

Leopold manevraları uzman kişiler tarafından gerçekleştirildiğinde riskli değildir. Bununla birlikte gebeliğin 36. haftasından önce gerçekleştirilen Leopold manevraları ile bebeğin pozisyonunu ya da tahmini ağırlığını belirlemek her zaman mümkün olmamaktadır. Bu nedenle doktorunuz Leopold manevralarını 36. haftadaki muayeneniz sırasında gerçekleştirmek isteyebilir.

Doktorunuz rahat etmeniz için Leopold manevralarından önce idrarınızı yapmanızı isteyebilir. Çünkü mesanenizin dolu olması durumunda bebeğinizin pozisyonunu doğru bir şekilde belirlemek zor olabilir.

Daha önce bir kaza geçirdiyseniz, doktorunuz bu manevraları uygulamak istemeyebilir. Elle muayene sırasında daha önce kaza geçirdiğiniz bölgeler etkilenecekse Leopold manevraları yerine ultrason kullanmak daha iyi olabilir.

Leopold manevraları tutarlı sonuçlar vermekle birlikte doktorunuz bebeğin transvers yatışta olduğunu ya da makat pozisyonda olduğunu düşünüyorsa bebeğin pozisyonundan emin olmak adına ultrason yapmak isteyebilir.

Obez kişilerde Leopold manevraları ile bebeğin pozisyonunu hissetmek zor olabileceği için doktorunuz bu manevraları gerçekleştirmekte zorlanabilir.

Son olarak bebeği saran amniyon sıvısı çoksa veya rahminizde miyomlar varsa da Leopold manevralarını yapmak zor olabilir.

Özet Olarak

Leopold manevraları bebeğin pozisyonunu belirlemek ve doğum ağırlığını tahmin etmek için genelde 36. haftadan sonra yapılan manevralardır. Doktorunuz, Leopold manevralarını kullanarak doğuma daha iyi hazırlanmanıza yardımcı olabilir ve sezaryen gerekip gerekmediğine karar verebilir. Bununla birlikte Leopold manevraları bazen tek başına yeterli olmadığı için doktorunuz elde ettiği bulguları doğrulamak adına ultrason yapmak isteyebilir.

Kaynaklar

Superville, S. S., and M. A. Siccardi. “Leopold Maneuvers.” (2020).

“What Are Leopold Maneuvers?” Verywell Family, 14 June 2021, www.verywellfamily.com/what-are-leopold-maneuvers-5180308.