Hamileyseniz, plasentanın ne olduğunu, ne yaptığını ve hangi faktörlerin onu etkilediğini merak ediyor olabilirsiniz. Hem anne hem de bebek için önemli olan bu organa dair gerçeklere kısa bir göz atalım.

Plasenta Ne Yapar?

Plasenta, gebelikte rahim içerisinde gelişen bir organdır. Bu yapı gelişen bebeğe oksijen ve besin sağlar. Ayrıca bebeğin kanındaki atık maddelerin atılmasını sağlar. Plasenta rahim duvarına yapışır ve içerisinden bebeğin göbek kordonu çıkar. Organ genellikle rahmin üst, yan, ön veya arka tarafında yapışmış durumdadır. Nadiren de olsa rahmin alt kısmına yapıştığı durumlar olur. Bunun olması durumuna plasenta previa adı verilir.

Plasenta Sağlığını Neler Etkiler?

Plasentanın gebelikteki sağlığını çeşitli faktörler etkilerler. Bunlardan bazıları şöyle:

• Anne yaşı: Plasentaya dair problemler yaş ilerledikçe artma eğilimindedir ve özellikle 40 yaşından sonra daha yüksektir.
• Doğumdan önce suyun gelmesi: Hamilelikte bebeğin çevresinde amniyotik kese adı verilen sıvı dolu bir yapı bulunur. Eğer bu kese doğum başlamadan sızdırır veya yırtılırsa buna suyun gelmesi adı verilir ve plasentaya dair problem riski artar.
• Yüksek tansiyon: Yüksek tansiyon plasentayı etkileyebilir.
• İkiz veya çoklu gebelikler: Birden daha fazla bebeğe gebe olmak plasentadaki sağlık problemlerinin riskini arttırabilir.
• Pıhtılaşma bozuklukları: Kanın pıhtılaşma kabiliyetini azaltan veya arttıran herhangi bir rahatsızlık plasental problemlerin riskinde artışa sebep olur.
• Daha önce rahim ameliyatı geçirmiş olmak: Daha önce sezaryen veya miyom alınması için ameliyat gibi operasyonlar geçirmiş olanlarda plasentaya dair bazı problemlerin riski artar.
• Geçmiş plasenta problemleri: Eğer önceki gebelikte plasenta problemleri olmuşsa, sonraki gebeliklerde de bunun oluşma riski artar.
• Madde kullanımı: Bazı plasenta problemleri sigara içen veya uyuşturucu madde kullanan kadınlarda daha yaygınlar.
• Karın travması: Karın bölgesinde travma yaşamak, örneğin düşmek, kazalar ve darbeler, plasentanın rahim dokusundan erken ayrılmasına yol açabilirler.

En Yaygın Plasenta Problemleri Nelerdir?

Hamilelikte muhtemel plasenta problemleri arasında plasenta ayrılması, plasenta previa ve plasenta akreate bulunuyor. Doğumdan sonra bazen içeride kalan plasenta da bir problem olabilir. Aşağıda bu rahatsızlıklara dair bilmeniz gerekenler var:

• Plasenta ayrılması: Eğer plasenta doğumdan önce rahim iç duvarından tamamen veya kısmen ayrılırsa, buna plasenta ayrılması adı verilir. Bu durum bebeğin oksijen ve besinsiz kalmasına sebep olabileceği gibi sizde de kanamaya yol açar. Plasenta ayrılması erken doğum ile sonuçlanabilecek acil bir durumdur.
• Plasenta previa: Bu rahatsızlıkta plasenta rahim ağzını kısmen veya tamamen kapatır durumdadır. Plasenta previa gebeliğin erken dönemlerinde daha yaygındır ve rahim büyüdükçe kendi kendine geçebilir.
  Plasenta previa hamilelikte veya doğumda aşırı vajinal kanamaya sebep olabilir. Bu rahatsızlığın kontrol altına alınması kanama miktarına, kanamanın durup durmamasına, gebeliğin haftasına, plasentanın konumuna ve hem sizin hem de bebeğin sağlığına bağlıdır. Eğer rahatsızlık gebeliğin ileri dönemlerinde üçüncü trimesterde de devam ederse, doktorunuz sezaryen önerebilir.
• Plasenta akreate: Plasenta normalde doğumun ardından rahim duvarından ayrılır. Plasenta akreate durumunda ise plasentanın bir kısmı veya tümü rahme sıkı şekilde bağlıdır. Bu rahatsızlık plasentanın kan damarları ve diğer bölümlerinin rahim duvarının çok derinlerine doğru gelişmesi sonucunda ortaya çıkar. Bu da doğumda aşırı kan kaybına sebep olabilir.
  Daha agresif vakalarda plasenta rahim kaslarını işgal eder ve rahim duvarı boyunca gelişir. Doktorunuz sezaryen ve ardından da rahmin alınmasını önerebilir.
• Plasentanın içeride kalması: Eğer plasenta doğumdan sonra 30 dakika içerisinde çıkmazsa, plasenta içeride kalmış demektir. Plasentanın kısmen kapanmış rahim ağzının arkasına kalması veya hala rahim duvarına bağlı olmasından kaynaklanabilir. Tedavi edilmezse enfeksiyona veya hayati tehlike oluşturan kan kaybına sebep olabilir.

Plasenta Problemlerinin İşaret ve Belirtileri Nelerdir?

Eğer gebelikte aşağıdaki işaretlere sahipseniz doktorunuza ulaşın:

• Vajinal kanama
• Karın ağrısı
• Bel ağrısı
• Rahim sancıları ve kasılmaları

Plasenta Problemlerinin Riskini Azaltmak İçin Ne Yapabilirim?

Plasentaya dair problemlerin büyük kısmı doğrudan önlenemezler. Ancak sağlıklı gebelik ihtimalini arttıran bazı adımlar var:

• Gebelik boyunca düzenli sağlık kontrollerinize gidin.
• Yüksek tansiyon gibi problemleri kontrol altında tutmak için doktorunuzla iletişimde olun.
• Sigara içmeyin ve uyuşturucu kullanmayın.
• Sezaryen konusunda karar vermeden önce doktorunuzla potansiyel riskleri konuşun.

Eğer önceki gebeliğinizde plasenta sorunu yaşadıysanız ve başka bir gebelik planlıyorsanız, rahatsızlığın tekrar ortaya çıkmasına engel olmak için doktorunuzla neler yapabileceğinizi konuşun. Ayrıca geçmişte rahim ameliyatı olduysanız bundan da bahsedin. Doktorunuz gebelik boyunca bu durumu yakından takip edecektir.

Plasenta Nasıl Çıkar?

Bebeğinizi vajinal yoldan doğurduysanız, plasenta da öyle çıkacaktır. Buna doğumun üçüncü aşaması da denilir.

Doğumdan sonra hafif sancılara sahip olmaya devam edeceksiniz. Doktorunuz rahim sancılarını sürdürmek ve doğum sonrası kanamayı azaltmak için size oksitosin de verebilir. Ayrıca alt karın bölgesine masaj da uygulanarak rahmin kasılması ve plasentayı atması sağlanabilir. Plasentayı çıkartmak için bir kez daha ıkınmanız istenebilir.

Sezaryen olduysanız doktorunuz işlem sırasında plasentayı da alacaktır.

Doktorunuz plasentayı inceleyerek tam olup olmadığını kontrol edecektir. İçeride kalan parçalar kanama ve enfeksiyonları önlemek için alınmalıdırlar. İsterseniz plasentayı görmeniz de sağlanabilir ve hatta geleneklerinizde varsa onu teslim almanız da mümkündür.