Rektosel, bir tür pelvik organ sarkmasıdır. Pelvik tabanda bulunan destek bağları ve kasların zayıflaması sonucunda ortaya çıkar. Halk arasında bağırsak fıtığı olarak da bilinir.

Çocuk doğurmak, yaş ve başka pek çok faktör, normalde sert, fibröz bir yapıda olan rektum ve vajina arasındaki duvarın zayıflamasına sebep olabilir.

Bir doku örneğin tuvalete çıkma sırasında ıkındığınızda vajinanın arka tarafından fıtık olarak sarkabilir.

Rektosel kabızlığa ve rahatsızlığa sebep olabilir ancak küçükse belirti de vermeyebilir.

Çoğu insan onu evde tedavi edebilir ancak ağır vakalarda ameliyat gerekli olabilir.

Rektosel Türleri Nelerdir?

Rektosel pelvik organ sarkmasının sadece bir türüdür. Kadınlarda rektum vajinanın arka duvarına doğru yaslanır.

Diğer sarkma türleri şöyle:

• sistosel, bu rahatsızlıkta mesane vajinanın ön duvarına yaslanır
• rahim sarkması, rahmin vajinaya doğru sarkmasıdır
• vajinal vault sarkması, vajinanın üst kısmının histerektomiden sonra aşağı sarkmasıdır

Pelvik sarkmanın düzeyi değişiklik gösterebilir. Bazı insanlarda aynı anda birden fazla türü ortaya çıkabilir, örneğin hem ön hem de arka vajinal duvarda sarkma olabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Küçük bir rektosel belirti vermeyebilir.

Amerikan Kolon ve Rektal Cerrahlar Topluluğu’na göre doktorlar rutin fizik muayeneler sırasında kadınların %40’ında rektosel bulmalarına rağmen kadınların bunun farkında olmayabildiklerini belirtiliyor.

Hafif rektosel vakalarında birey vajinada bir baskı hissedebilir veya tuvalete çıktıktan sonra bağırsaklarının tamamen boşalmadığını hissedebilir.

Biraz daha yoğun vakalarda dışkıyı çıkartmak için yapılan ıkınma onu anüs yerine rektosele doğru gönderebilir. Bu esnada ağrı ve rahatsızlık olabilir. Kabızlık ihtimali daha yüksektir ve cinsel ilişki sırasında ağrı olabilir.

Bazıları pelvisinden bir şey düşüyormuş gibi hissettiklerini söylüyorlar.

Ağır vakalarda ise tuvalete çıkmak zorlu olabilir ve bazen sarkan kısım vajinadan veya anüsten görünür hale gelebilir.

Sebepleri Nelerdir?

Rektosel genellikle gebelikte veya doğumda ortaya çıkar ancak riski yaşla birlikte artmakla birlikte başka faktörler de rol oynayabilirler.

Altta yatan sebep pelvik destek ve rektovajinal septum yapılarının zayıflamasıdır, bu doku vajinayı rektumdan ayıran dokudur.

Gebelik ve Doğum

Eğer bebek büyükse doğum sırasında rektosel riski artar. Ayrıca doğumun uzun sürmesi, çoklu doğum olması gibi faktörler de etkilidirler.

Bir kadın ne kadar çok vajinal doğum gerçekleştirirse, rektosel geliştirme riski o kadar artar.

Sezaryen doğumda risk daha düşüktür ancak yine de rektosel ortaya çıkabilir.

İleri Yaş

50 yaşına gelmiş olan kadınların yarısında bir tür pelvik organ sarkmasının belirtileri vardır ve 80 yaşta ise 10 kadından 1 tanesi sarkma için ameliyat geçirmiştir.

Eğer rektosel küçükse kişi bunun farkında olmayabilir. Eğer büyükse, dokunun vajinadan dışarı sarktığı görülebilir. Biraz rahatsızlık, basınç ve bazı vakalarda ağrı olabilir.

Diğer Faktörler

Hiç doğum yapmamış olanlarda da rektosel ortaya çıkabilir.

Bazı risk faktörleri şöyle:

• menopozdaki östrojen düzeylerindeki düşüş pelvik dokuları daha az elastik hale getirir
• histerektomi veya diğer pelvik ameliyatlar
• kronik kabızlık

• uzun süren öksürükler, örneğin kronik bronşit
• çocuklukta cinsel istismar
• obez veya fazla kilolu olmak
• düzenli olarak ağır nesneler kaldırmak

Hemoroid ile dolaylı bir bağlantı olabilir. Eğer kişide diğer risk faktörleri ile birlikte kronik kabızlık da varsa, ıkınmak karın içi kaslarındaki baskıyı arttırabilir. Bu da rektoseli tetikleyebilir.

Eğer kişi birden fazla jinekolojik veya rektal ameliyat geçirdiyse, bu da pelvik tabanı zayıflatarak rektosele sebep olabilir.

Erkeklerde rektosel prostat ameliyatı sonucunda oluşabilir ve bu ameliyatta prostat bezi, prostat kanserinden dolayı alınmıştır.

Kadınlarda rektosel olma ihtimali erkeklerden daha fazladır.

Teşhis Nasıl Yapılır?

Doktor normalde vajina ve rektumu inceleyerek teşhis koyar. Tarama testleri ile rektoselin boyutu tespit edilebilir.

Kişinin rektoselinin hayatı üzerindeki etkileri de sarkmanın düzeyinin belirlenmesine yardımcı olur.

Eğer doktor fizik muayene sırasında sıradışı bir şey bulursa, MRI veya röntgen gibi tarama testleri isteyebilir ve böylece problemin muhtemel sebepleri kontrol edilebilir.

Tedavi Nasıl Uygulanır?

Rektoselin şiddetine bağlı olarak doktorunuz ilaç, ev çözümleri veya bazı durumlarda ameliyat önerebilir.

Ev Çözümleri

Aşağıdaki ipuçları rektoselin gelişimine engel olabilir ve hali hazırda varsa belirtilerin daha kötüye gitmesine engel olabilirler:

• Kegel egzersizleri gibi pelvik taban egzersizleri, pelvik taban kaslarını güçlendirirler
• Bol su içmek ve lifli gıdalar tüketmek kabızlığı azaltır
• Ağırlık kaldırmamak belirtilerin kötüleşmesine engel olabilir
• Uzun süren öksürükler için tedavi olmak pelvik taban kaslarındaki baskıyı azaltır
• Kilo vermek fazla kilosu olanlarda veya obez olanlarda fayda sağlayabilir

Tuvalette uzun süre ıkınmak problemi daha kötü hale getirir. Kabızlıktan kaçınmak bunu önlemeye yardımcı olabilir.

İlaçlar

Doktor şu ilaçları verebilir:

• kabızlığı azaltmak için laksatifler
• menopozdan sonra hormon replasman terapisi
• vajinal pesser halkası, vajinaya sokulan lastik bir disktir ve sarkan dokuları desteklemeyi hedefler

Ameliyat

Cerrah esnemiş veya hasar görmüş dokuyu çıkartabilir. Bazen vajina ve rektum arasındaki duvarı desteklemek için oraya bir ağ ekleyebilir.

Bu teknik açık ameliyattan daha az müdahale gerektiren tekniklere kadar uygulanabilir. Bazı vakalarda cerrah hasarlı dokuyu tamir eder ve bu genelde vajinadan bir kesikle halledilir.

Doktorunuz seçenekleri sizinle konuşacaktır ve seçenekler genelde sarkmanın miktarına, kişinin durumuna, örneğin yaşa, genel sağlığa ve ileride çocuk yapma isteğine göre değişeceklerdir.

Önleme Yöntemleri

Bazı eylemler rektosel gelişimini önleyebilir veya onun daha kötü hale gelmesine engel olabilirler.

Doğumdan sonra: Yakın zamanda doğum yapmış olanların Kegel egzersizlerini düzenli olarak yapmaları önerilir.

Kronik öksürük: Düzenli olarak öksürüğü, solunum yolu enfeksiyonları ve başka akciğer problemleri olanların doktora gitmeleri gerekir. Tütün içmek de akciğer hastalıklarını daha olası hale getirir ve bundan kaçınmalı.

Sağlıklı kilo: Sağlıklı bir kiloda kalmak riski azaltır. Sağlıklı beslenme ve bol su içmek kabızlığı önlemeye yardımcı olabilir. Kabızlık durumunda kişilerin bağırsaklarını boşaltmak için uzun süreler ıkınmaktan kaçınmaları gerekebilir.

Hali hazırda bağırsak fıtığı olanların ağırlık kaldırmaktan kaçınmaları gerekir çünkü durumu daha kötü hale getirebilir.