Bartholin bezleri, vajinal açıklığın her iki yanında bulunan bezlerdir. Bu bezler, sıvı salgılayarak vajinanın kaygan olmasına yardımcı olur.

Bartholin bezleri bazen tıkanarak salgılanan sıvının tekrar bezlere dönmesine neden olarak kistlere yol açabilir. Genelde acı vermeyen şişlikler olan Bartholin kistleri, enfeksiyon gelişmesi durumunda iltihaplanabilir.

Bartholin kistlerinin tedavisi; kistin büyüklüğüne, acı verip vermediğine ve enfeksiyon olup olmadığına bağlı olarak farklılık gösterecektir.

Bartholin kistinin belirtileri, neden oluştuğu ve tedavi seçenekleri hakkında merak ettiğiniz bilgileri bu yazıda okuyabilirsiniz.

Bartholin Kisti Belirtileri

Bartholin kisti, bezelye tanesi kadar olabileceği gibi bilye boyutlarına da ulaşabilir. Kistler genelde yavaş bir şekilde büyür. Küçük bartholin kistleri genelde hissedilmediği için belirti olmadığı sürece kistlerin varlığı anlaşılamaz.

Bazı durumlarda ise şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Vajinal açıklıkta ağrısız, küçük çıkıntılar
• Vajinal açıklığın yakınında kızarıklık
• Vajinal açıklığın yakınında şişkinlik
• Cinsel ilişki, yürüme ya da oturma sırasında rahatsızlık

Kist enfekte olduysa yukarıdakilerin yanı sıra şu belirtiler görülebilir:

• Kistten iltihap gelmesi
• Ağrı
• Ateş
• Üşüme
• Yürümede zorluk

Bartholin Kisti Neden Olur?

Bazı kadınların neden Bartholin kistine yatkın olduğu bilinmemekle birlikte Bartholin kistine neden olan bazı faktörler şunlardır:

• Vulvada yaralanma, tahriş ya da fazla deri büyümesi
• Klamidya, bel soğukluğu ya da diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• E.coli gibi bakteriyel enfeksiyonlar

Bartholin Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

• Bartholin kistini doktorunuz muayene ile teşhis edecektir. Kistin boyutuna ve görünümüne bakarak enfeksiyon olup olmadığını anlayacaktır. Kistten sıvı geliyorsa sıvıdan örnek alınarak enfeksiyon için incelemeye alınabilir.
• 40 yaş üzeri kadınlarda vulva kanseri seçeneğini ortadan kaldırmak için biyopsi ile kistten örnek alınması gerekebilir. Biyopsi sırasında kistten ufak bir doku alınarak mikroskop altında incelenir.
• Bartholin kistinin kanserli olması halinde ameliyatla alınması gerekebilir. Bununla birlikte kistlerde kanser nadir olarak görülmekte ve genelde 60 yaş üzerinde ortaya çıkmaktadır.

Bartholin Kisti Tedavisi

Bartholin kistinde genelde tedavi gerekmese de bazı durumlarda tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Bartholin kistinde önerilen tedaviler şu şekildedir:

Oturma banyosu: Oturma banyosunda bunun için tasarlanan kaba ılık su doldurarak günde birkaç kez oturabilirsiniz. Bu sayede 3-4 gün içinde küçük ve enfekte olmuş kistler kendi kendine patlayabilir ve geçebilir.

Antibiyotik: Kist enfekte olduysa ya da test sonucu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyona sahip olduğunuz ortaya çıktıysa antibiyotik kullanmanız gerekebilir. Bununla birlikte kist düzgün bir şekilde boşalırsa antibiyotik kullanımına gerek kalmayabilir.

Bu tedaviler dışında uygulanabilecek cerrahi yöntemleri aşağıda okuyabilirsiniz.

Bartholin Kisti Ameliyatı

Bartholin kisti tedavisi bazen ameliyat gerektirebilmektedir. Bartholin kisti tedavisinde başvurulan cerrahi yöntemlerden bazıları şu şekildedir:

• Kist büyükse ve belirtilere neden oluyorsa doktorunuz sıvının akması için küçük bir kesik açabilir. Bu işlem basit olsa da bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezi kullanılabilir.
• Büyük, belirti gösteren ve tekrarlayan kistlerde kiste küçük bir tüp yerleştirerek orada bırakılabilir. Bu sayede kistteki sıvının boşalması ve kanalın açık kalması sağlanır.
• Doktorunuz marsupiyalizasyon adı verilen işlemi de gerçekleştirebilir. Bu işlemde sıvının boşalmasına yardımcı olan ve kistlerin oluşmasını engelleyen küçük ve kalıcı açıklıklar oluşturulabilir.

Kistler tekrar oluşmaya devam eder ve diğer tedavi yöntemleri işe yaramazsa Bartholin bezleri cerrahi olarak çıkarılabilmekle birlikte bu prosedür nadir olarak gerçekleştirilmektedir.

Bartholin kistinin oluşumunu engellemek mümkün olmasa da komplikasyonların önüne geçmek için bazı önlemler alabilirsiniz. Bunun için cinsel ilişki sırasında kondom gibi bariyer yöntemler kullanabilir ve iyi hijyen alışkanlıklarına sahip olarak kistin enfekte olmasının önüne geçebilirsiniz.

Bartholin Kisti Evde Tedavi

Bartholin kistiniz varsa günde birkaç kez ılık suya oturmanız, enfekte olmuş kistin kendi kendine geçmesine yardımcı olabilir.

Bartholin kisti için ameliyat olduysanız, ılık suya oturmanız çok önemlidir. Oturma banyosu; tedavi edilen bölgenin temiz kalması, rahatsızlıkların azaltılması ve kistin boşalmasını desteklemek açısından yardımcı olmaktadır. Bu süreçte ağrı kesici kullanmanız da ağrılarınızı azaltmanızı sağlayabilir.

Bartholin Kisti Patlaması

Barholin kistleri tedavi olmadan kendi kendilerine geçebilir. Kist patlarsa ya da sıvı boşalırsa endişelenmenize gerek yoktur. Yapmanız gereken şey, enfeksiyonun yayılmasını engellemek için bölgeyi temiz ve kuru tutmak olacaktır.

Kistiniz varsa kendi kendinize sıkmayı ya da boşaltmayı denemeniz durumunda enfeksiyona neden olabileceğiniz için bu davranışlardan kaçınmalısınız.

Haftalar geçmesine rağmen kistlerde bir iyileşme görmüyor ve kistlerin ağrılı hale geldiğini ya da enfekte olduğunu görüyorsanız, mutlaka doktora gitmeniz gerekir.

Bartholin Kisti Patlatılır mı?

Bartholin kistini asla patlatmamalı ve içerisindeki sıvının akması için zorlamamalısınız. Bunu yapmanız halinde bezi yaralayabilir ve enfeksiyonun yayılmasına neden olabilirsiniz. Bunun yerine oturma banyosu gibi tedavilerle kistin kendi kendine boşalmasını beklemelisiniz.

Bartholin Apsesi Nedir?

Bartholin apsesi, Bartholin kistinin enfekte olmuş haline verilen isimdir. Bartholin apsesi çoğu kadında tamamen iyileştirilebilmekle birlikte bazen kist tekrar ortaya çıkabilmekte ve enfekte olabilmektedir.

Bartholin apsesinin nedenleri arasında E.coli gibi bakteriler ile klamidya ve bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar olduğu düşünülmektedir. Bartholin bezlerine giren bakteriler nedeniyle bezlerde şişkinlik, enfeksiyon ve tıkanıklık görülebilmektedir.

Bartholin bezlerine sıvı dolduğunda bölgede baskı artabilmekle birlikte sıvının artarak kist haline gelmesi yıllarca sürebilmektedir. Apse ise bundan hemen sonra gerçekleşebilmektedir.

Enfeksiyon ve şişkinlik ilerlerse apse yapabilir. Bartholin apsesi genelde acı verici olmakla birlikte çoğunlukla vajinanın tek tarafında oluşmaktadır.

Bartholin apseniz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuzu ziyaret etmelisiniz. Evde oturma banyosu yapma gibi şeylerle tedavi deneyebilirsiniz, ancak apse durumunda ilaç kullanmadan tedavi genelde mümkün olmamaktadır.

Apse yapan Bartholin kistlerinin ameliyatla boşaltılması gerekir. Ameliyat sırasında doktorunuz apsede kesi açacak ve sıvıyı boşaltmak için kateter kullanacaktır. Apsenin iyileşmesi için sıvı boşaltımı sonrası belli bir süre geçmesi gerekebilir.

Apsenin nedeni genelde enfeksiyon olduğu için antibiyotik kullanmanız da gerekebilir. Bununla birlikte düzgün şekilde boşaltılan apselerde antibiyotik kullanımı gerekli olmayabilir.

Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Küçük Bartholin kistleri bazen yalnızca rutin taramalarda ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte vajina etrafında sıra dışı çıkıntılar hissediyorsanız, doğru teşhis için daima doktorunuza başvurmalısınız.

Doktorunuz kistin enfekte olduğunu düşünüyorsa sıvı örneği alarak buna neden olan bakteriyi belirlemek isteyebilir. Bazı durumlarda ise biyopsi alınarak kiste ait doku mikroskop altında incelenmektedir.

Özet Olarak

Bartholin bezlerinde görülen kistler nadir olarak meydana gelmektedir. Oluşan kistler ise kolay bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Bazı kistler küçük olduğu için herhangi bir belirtiye neden olmamakta ve evde tedavi edilebilmektedir.

Bartholin kistinde tekrarlayan enfeksiyonlar görülüyorsa daha invazif bir tedaviye başvurmak gerekebilir. Bu nedenle tekrarlayan enfeksiyonunuz varsa doktora gitmeyi ihmal etmeyin.

40 yaş üzerindeyseniz ya da menopoz sonrası dönemdeyseniz, kist görmeniz halinde doktora gitmelisiniz. Bu sayede biyopsi alınabilir ve oluşumların kanserli olup olmadığı saptanabilir.

Kaynaklar

“Bartholin Cyst: Causes, Treatment, Symptoms and Removal.” Cleveland Clinic, my.clevelandclinic.org/health/diseases/17737-bartholin-cyst. Accessed 10 May 2022.

“Bartholin’s Cyst – Symptoms and Causes.” Mayo Clinic, 30 Apr. 2022, www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bartholin-cyst/symptoms-causes/syc-20369976.

NHS website. “Bartholin’s Cyst.” Nhs.Uk, 22 Nov. 2021, www.nhs.uk/conditions/bartholins-cyst.

Pietro, MaryAnn Crt de. “Bartholin’s Cyst.” Healthline, 9 Nov. 2020, www.healthline.com/health/bartholins-gland-cyst.

Wint, Carmella. “Bartholin’s Abscess.” Healthline, 15 Mar. 2021, www.healthline.com/health/bartholins-abscess.