Brusella, Brusella olarak adlandırılan bir bakteri tarafından oluşturulan bulaşıcı bir hastalıktır ve Brusellozis olarak da adlandırılmasına karşın halk arasında doğrudan Brusella hastalığı olarak kullanılıyor. Hayvanlardan insanlara bulaşabilen bir hastalıktır.
Brusella bakterisinin farklı türleri var ve bazı türleri ineklerde görülüyor. Bazıları ise köpeklerde, domuzlarda, koyunlarda, keçilerde ve develerde görülüyor. Son dönemlerde bilimadamları bu bakterilerin bazı kırmızı tilkilerde ve deniz canlılarında da bulunduğunu tespit ettiler. Hayvanlardaki brusella tedavi edilemez durumdadır.
Rahatsızlık hastalık kontrol politikaları sayesinde görece kontrol altındadır ve çok fazla kişiye bulaşmaz. Fakat özellikle bahar ve yaz aylarında daha sık görülür. Dünyanın bazı kesimlerinde ise çok yaygın ve tehlikeli bir sağlık sorunu oluşturur. Her yıl 100’den fazla ülkede yarım milyondan fazla insanın ona yakalandığı belirtiliyor.
Brusella Hastalığı Nedir?
Brusella hastalığı kişinin brusella bakterisine sahip bir hayvan veya hayvansal ürünle temas etmesi sonucunda ortaya çıkar.
Çok nadiren de olsa insandan insana yayılması da mümkündür. Brusella hastası olan emziren anneler anne sütü ile onu bebeklerine geçirebilirler. Ayrıca cinsel temasla bulaşması da mümkündür.
Bakteri vücudunuza şu şekillerde girebilir:
- Derideki bir kesik veya çizikten
- Nadiren de olsa bakterili havayı solumakla
- Bakteriye sahip olan az pişmiş et veya pastörize edilmemiş süt gibi ürünleri tüketmenizle
Köpeğimden Brusella Kapabilir miyim?
Köpekler de b.canis adı verilen brusella bakterisini kapabilirler. Bazı evcil hayvan sahiplerinde brusella görülebilir ancak genelde hafif geçer. Ayrıca köpek ısırığı ile bulaşma ihtimali de vardır. Ancak bu şekilde bulaştığına dair çok sınırlı sayıda veri var. Brusella sahibi pek çok köpek bunu sahibine bulaştırmaz.
Hayvanın kanı veya diğer sıvıları ile temas etmeniz durumunda köpeğinizden brusella kapmanız daha olası olacaktır. Eğer ilaçlar ve belli hastalıklardan dolayı daha zayıf bir bağışıklık sistemine sahipseniz, brusella bulunan köpeğinize dokunmamanız uygun olur.
Brusella Risk Faktörleri Nelerdir?
Brusella genelde erkeklerde daha sık görülür. Hastalığı kapan erkekler genellikle besi hayvanları ile birlikte çalışanlardan oluşurlar. Çocuklarda çok nadir görülür.
Eğer şu şartlara sahipseniz brusella kapma ihtimaliniz daha yüksektir:
- İnek, keçi ve diğer hastalıklı hayvanların pastörize edilmemiş süt ürünlerini yiyip içmek
- Pastörize edilmemiş peynir türlerini tüketmek
- Brusellanın yaygın olduğu bölgelere seyahat etmek
- Et işleme fabrikalarında veya kesimhanede çalışmak
- Çiftlikte çalışmak
Ayrıca brusellanın avcılarda ve veterinerlerde de daha sık görüldüğüne dair raporlar mevcuttur.
Brusella Belirtileri Nelerdir?
Brusellanın genel belirtileri genelde belli belirsizdir ve gribe benzer. Bunlar arasında şunlar olabilir:
- Ateş (genelde öğleden sonra ortaya çıkan ani yükselmeler ile kendini gösterir)
- Bel ağrısı
- Beden boyunca ağrı ve sızılar
- Kötü iştah ve kilo kaybı
- Baş ağrısı
- Gece terlemeleri
- Güçsüzlük
- Karın ağrısı
- Öksürük
Belirtiler genelde bakteri ile temas etmenizin ardından 30 gün içerisinde ortaya çıkarlar. Belirtilerin ne kadar kötü olacağı sizi hangi tür brusellanın hasta ettiğine bağlıdır.
- B.abortus türü genellikle hafif-orta belirtilere sebep olur ama kronik olma ihtimali daha yüksektir.
- B.canis belirtileri gelip gidebilir. B.abortus enfeksiyonuna benzerdir ancak kusma ve ishal de eklenebilir.
- B.suis bakterisi farklı organlarda apseye sebep olabilir.
- B.melitensis ise ani ve ağır belirtilere sebep olabilir ve bunlar engelilik yaratabilirler.
Brusella Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor muayenesi esnasında şunlarla karşılaşmak mümkün olabilir:
- Karaciğerde şişkinlik
- Lenf düğümlerinde şişkinlik
- Dalakta şişkinlik
- Açıklanamayan ateş
- Eklem ağrıları ve şişkinliği
- Deride tahriş
Kan testleri ile sizi hangi brusella türünün hasta ettiği tespit edilebilir. Böylece enfeksiyonun kaynağı da ortaya çıkar.
Brusella Nasıl Tedavi Edilir?
Brusella tedavisi zorlu olabilir. Eğer brusellanız varsa doktorunuz antibiyotik yazacaktır.
Genellikle 6-8 hafta boyunca bir antibiyotik kombinasyonu uygulanır.
Bu antibiyotikler bitene kadar kullanılmalılar yoksa hastalık tekrar edebilir. Tedaviden sonra tekrar etme oranı %5-15 civarındadır ve ilk tedaviden sonra genellikle altı ay içerisinde ortaya çıkar.
Tedavi haftalar, hatta aylar sürebilir. Belirtilerin başlangıcından itibaren bir ay geçmeden tedaviye başlanırsa kurtulmak mümkün olur.
Brusellanın Komplikasyonları Nelerdir?
Ağır brusella şunlara sebep olabilir:
- Merkezi sinir sistemi enfeksiyonu
- Kalp ve kapakçıklarda enfeksiyon
- Karaciğer apsesi
Brusella kronik yorgunluk sendromuna benzer etkilere uzun vadeli olarak sebep olabilir. Belirtiler aşağıdakiler gibi engellere sebep olabilirler:
- yorgunluk
- gelip giden ateş
- eklem ağrıları
Hamile kadınlarda brusella şunlara yol açabilir:
- düşük
- bebekte doğum kusurları
Bruselladan ölmek pek yaygın değildir. Brusellaya bağlı çoğu ölüm vakası kalp ve kapakçıklarda iltihaptan kaynaklanır.
Brusella Nasıl Önlenebilir?
Brusella aşağıdaki adımlar ile önlenebilir:
- Pastörize edilmemiş süt ürünlerini yiyip içmeyerek.
- Hayvan sanayisinde çalışanlar için eldiven kullanarak.
Eğer brusellaya sahip bir hayvana temas ettiyseniz bundan doktorunuza bahsedin. Belirtiler olmasa bile doktoru bilgilendirmek önemlidir. En az altı ay boyunca takip edilmeniz gerekir. İnsanlarda onu önleyecek bir aşı da bulunmuyor.